Πύργοι και πιόνια κάνουν ρουά ματ στα Μαθηματικά

ΠΑΙΔΙΑ: ΤΟ ΣΚΑΚΙ ΩΦΕΛΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ, ΟΠΩΣ ΕΔΕΙΞΕ ΠΕΙΡΑΜΑ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Περικλής Δημητρολόπουλος

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 13 Μαΐου 2009
http://nstatic.doldigital.net/taneawebstatic/layout/themes/1/default/Media/adjust-text-bg.gif"); background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-color: initial; clear: both; background-position: 0% 100%; background-repeat: repeat-x;">
alt
Κι αν είναι καλύτερα για τους μαθητές να μαθαίνουν σκάκι αντί να στύβουν το μυαλό τους με τους αφηρημένουςτύπους των Μαθηματικών; Σε αυτό το ερώτημα επιχείρησαν να απαντήσουν τα γερμανικά σχολεία με ένα πείραμαπου άρχισε πριν από δύο χρόνια. Και σήμερα οι διδάσκοντες δηλώνουν ενθουσιασμένοι. 

Στο συμπέρασμα ομονοούν άπαντες, διευθυντές σχολείων, καθηγητές και παιδαγωγοί: ένας μαθητής του Δημοτικού αποκομίζει πολύ περισσότερα οφέλη μαθαίνοντας την τέχνη του ρουά ματ, παρά μαθαίνοντας πόσο κάνει δύο συν δύο... Όπως υποστηρίζουν, το σκάκι βοηθάει τα παιδιά να κάνουν υπολογισμούς, αναπτύσσει τη μαθηματική λογική τους και αποτελεί μία από τις καλύτερες μεθόδους εκγύμνασης του εγκεφάλου τους. Επιπλέον, αποδεικνύεται πολύ χρήσιμο για τη λύση δύο τυπικών προβλημάτων που παρουσιάζονται τα πρώτα χρόνια του σχολείου: πρώτον, βοηθάει τα κλειστά παιδιά να ανοιχτούν και να ενταχθούν στη μαθητική κοινότητα. Και δεύτερον, ευνοεί την ενσωμάτωση των ξένων μαθητών, αφού η νίκη δεν εξαρτάται από τη μητρική σου γλώσσα. 

Το μάθημα
Ένα από τα πρώτα σχολεία που άρχισαν πειραματικά να εφαρμόζουν τη διδασκαλία σκακιού βρίσκεται στην περιφέρεια του Αμβούργου. Το μάθημα γίνεται για μία ώρα κάθε εβδομάδα και όπως σημειώνει η εφημερίδα Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε η διεύθυνση του σχολείου προτίμησε να προσλάβει επαγγελματίες σκακιστές για να διδάξουν στα παιδιά, αντί να αναθέσει τη διδασκαλία στους καθηγητές άλλων ειδικοτήτων. Η πρωτοβουλία στο Αμβούργο άρχισε από τον Μπγιόερν Λένγκεβους, διευθυντή ενός Γυμνασίου στην πόλη και παθιασμένο σκακιστή. Αυτός κατήρτισε ένα πρόγραμμα εκμάθησης. Και δυο χρόνια μετά μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Τριέρης, στο κρατίδιο Ρηνανία-Παλατινάτο, μελέτησε τα αποτελέσματα της διδασκαλίας σε ένα σχολείο της γενέθλιας πόλης του Καρλ Μαρξ. Τα συμπεράσματά τους; Οι μαθητές που άρχισαν να μαθαίνουν σκάκι από την Α΄ Δημοτικού, όταν έφτασαν στη Δ΄ Δημοτικού αποδείχθηκε ότι ήταν καλύτεροι όχι μόνο στα Μαθηματικά, αλλά και στη Γραμματική και στις ξένες γλώσσες. 

Σήμερα, από το Αμβούργο και την Τριέρη έως την πιο συντηρητική Βαυαρία, οι σκακιέρες αρχίζουν να καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο χώρο στα θρανία των μαθητών! Οι διευθύνσεις των περισσοτέρων σχολείων προτιμούν να ακολουθούν την προαιρετική διδασκαλία του μαθήματος. Διότι όπως εξηγεί ο Μάρκους Φουκς, υπεύθυνος των ομάδων εργασίας και των προαιρετικών μαθημάτων σκάκι στη Ρατισβόνη, «εάν το σκάκι γινόταν υποχρεωτικό, θα έχανε τη γοητεία του. Για τους μαθητές θα γινόταν άλλο ένα βαρετό μάθημα, όπως τα υπόλοιπα». 

Πιο εμφανής είναι η σχέση του σκακιού μετά μαθηματικά. Ανάμεσά του υπάρχουν πολλά κοινά σημεία. Ο τρόπος του σκέπτεσθαι του μαθηματικού και του σκακιστή είναι σχεδόν ό ίδιος και δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως οι μαθηματικές ιδιότητες συ­μπλέκονται με τις σκακιστικές και σπάνια θα βρεις φοιτητή των μαθηματικών που να μην ξέρει να παίζει σκάκι.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το ότι ο σκακιστής ύστερα από επίπονο αγώνα που θέλει να ξεκουρασθεί, θα επιδιώξει οιαδήποτε άλλη απασχόληση εκτός από μαθηματικά, γιατί και το σκάκι και τα μαθηματικά απασχολούν το ίδιο τμήμα του εγκεφάλου. Σή­μερα πολλοί επιστήμονες μαθηματικοί ή άλλη συναφούς ειδικό­τητας ασχολούνται με το σκάκι και αντίστροφα πολλοί μετρ και γκραντ-μετρ έχουν μόρφωση μαθηματικού ή άλλης συναφούς ει­δικότητας διότι είναι γνωστό πως με το σκάκι αναπτύσσονται πολλές αξιόλογες ιδιότητες του χαρακτήρα τους, που έχουν με­γάλη σημασία για την επιτυχή επιστημονική δραστηριότητα, όπως ικανότητα για ανάλυση, λογική της σκέψης, παρατηρητικό­τητα, ικανότητα για αυτοσυγκέντρωση για την επίλυση ορισμέ­νου προβλήματος και συγχρόνως ικανότητα στη σύγχρονη αλλα­γή της προσοχής. Τέλος το σκάκι αναπτύσσει την φαντασία που, είναι η βάση κάθε δημιουργικού προτσές. Το σκάκι όπως και οιαδήποτε άλλη περιοχή της επιστήμης είναι οργανικά συνδεδεμένο με μια πειθαρχημένη ολοκληρωμένη λειτουργία.

Η σκακιέρα, οι φιγούρες ακόμα και η ίδια η παρτίδα χρησιμο­ποιούνται για την επεξήγηση διαφόρων μαθηματικών εννοιών και προβλημάτων. Ένα άλλο κοινό σημείο συνάντησης των μαθηματι­κών και του σκακιού και που είναι το στυλ των διασκεδαστικών μαθηματικών στο οποίο υπάγονται τα μαθηματικά παιχνίδια, προ­βλήματα και διασκεδάσεις στην σκακιέρα.

Σχεδόν σε κάθε συλλογή από μαθηματικές σπαζοκεφαλιές, προβλήματα, θα υπάρχουν και όμορφα προβλήματα από το διασκεδαστικό σκάκι, πολλά από τα οποία έχουν επισύρει την προ­σοχή πολλών γνωστών σοφών, όπως το πρόβλημα για την κίνηση του Αλόγου.

Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που ενώνει το σκάκι με τα μαθηματικά είναι η σκακιστική παρτίδα των κομπιούτερ. Πολλοί μαθηματικοί αφιερώνουν πολύ χρόνο για τη δημιουργία σκακιστικών προγραμμάτων. Αυτό γίνεται γιατί το σκάκι παρουσιάζεται σαν κατάλληλο μοντέλο για πάρα πολύ σπουδαία και δύσκολα προβλήματα που συμβαίνουν στην πράξη. Η υπεροχή του σκακιού σαν μοντέλο βρίσκεται στο ότι με το σκάκι από τη μια πλευρά εύκολα μπορούν να διατυπωθούν οι απαραίτητοι σκοποί και προβλήματα και από την άλλη η δυσκολία να επιτύχουμε αυτούς τους σκοπούς.

Από τα παραπάνω φαίνεται αρκετά καλά πως το σκάκι και τα μαθηματικά έχουν πάρα πολύ μεγάλη εμφανή σχέση και έτσι μπορούμε να πούμε πως το Σκάκι είναι και επιστήμη.